Najczęstsze choroby traw.

Czerwona nitkowatość traw i różowa plamistość trawników.

Są chorobami występującymi często razem jako kompleks. Wizualne objawy są podobne, ale bliższe obserwacje przy użyciu mikroskopu pozwalają na rozróżnienie chorób. Uszkodzony trawnik posiada plamy w darni, które mają lekko różowe lub czerwone zabarwienie widoczne wyraźniej przy dużej wilgotności powietrza (rano lub podczas deszczowej pogody). Zabarwienie to daje grzybnia patogenów. Sprawca czerwonej nitkowatości grzyb Laetisaria fuciformis wytwarza czerwoną lub różową grzybnie, która w postaci nitek wyrasta z porażonych blaszek liściowych. Natomiast drugi patogen Limonomyces roseipellis pokrywa powierzchnię liścia białoróżową błoniastą. Różowa plamistość występuje na życicy trwałej i kostrzewie czerwonej. Czerwona nitkowatość poraża więcej gatunków traw i jest groźniejsza. Obydwie choroby powodują, że liście tracą zielony kolor i wolniej rosną. Plamy na trawniku charakteryzują się depresją wzrostu traw, mają różną wielkość i brak jest wyraźnej krawędzi plamy. Wewnątrz uszkodzonej powierzchni często widoczne są zielone liście. Warunki sprzyjające wystąpieniu choroby to: chłodna i wilgotna pogoda oraz wolny wzrost traw spowodowany brakiem nawożenia azotowego. Zapobieganie: utrzymać odpowiedni do zastosowanych odmian poziom nawożenia azotowego w równowadze z potasowym i fosforowym, usuwać ściętą trawę z zainfekowanych powierzchni, dbać, aby w darni trawnika była mała zawartość "filcu" - chociaż raz w roku wertykulować, ograniczyć zacienienie, utrzymać swobodny przepływ powietrza nad trawnikiem. Zwalczanie: kiedy zauważymy pojawienie się pierwszych objawów choroby, należy podląc trawę roztworem zawierającym karbendazym, triforynę oraz dichlorofen. Ponadto należy również spulchnić i napowietrzyć glebę. Stosujemy również umiarkowane nawożenie z umiarkowaną dawką azotu. W okresie wiosennym i jesiennym murawę należy zasilać azotem w postaci siarczanu amonowego. Nawozy, których skład opiera się głównie na bazie azotu stosujemy jedynie w okresie wiosennym. Tylko w początkowej fazie chorób można użyć fungicydów, np. Saprol, Amistar, Rizolex.



Mączniak prawdziwy traw.

Jest klasycznym przykładem choroby, która atakuje rośliny tylko w warunkach suboptymalnych. Podatne na mączniaka są trawy rosnące w warunkach zacienionych. Wiele gatunków traw może być porażanych, ale najbardziej podatna na mączniaka prawdziwego jest wiechlina łąkowa. Odmiany wiechliny różnią się podatnością. Porażone liście wyglądają jakby byty posypane mąką. Takie objawy dają skupienia zarodników grzyba Erysiphe graminis zasiedlającego liście. Mocno uszkodzone liście zmieniają zabarwienie na żółte, a następnie zasychają, powodując przerzedzenie darni. Zapobieganie: redukować cień, wyciąć zbędne krzewy i dolne gałęzie drzew, utrzymać swobodny przepływ powietrza nad trawnikiem, unikać gęstego siewu, ograniczyć nawożenie azotowe, stosować odmiany odporne na E. graminis.



Rizoktonioza traw.

To choroba atakującą wszystkie gatunki traw gazonowych. Występuje w okresach upalnej i wilgotnej pogody. Ujawnia się w darni w postaci okrągłych plam, wstęg lub pierścieni wielkości od kilku cm do 1 metra średnicy. Plamy mają zabarwienie od opalonego do brązowego z wyraźną nawodnioną krawędzią. Innym symptomem pomagającym w identyfikacji choroby jest specyficzny zapach wydzielający się z darni na 12-24 godzin przed ujawnieniem się choroby. Objaw ten jest czasem wykorzystywany na polach golfowych, jako sygnał o konieczności stosowania fungicydu.

Sprawcami choroby są grzyby z rodzaju Rhizoctonia. W Polsce stwierdzono występowanie dwóch gatunków R. solani i R. zeae. Nie porażają roślin, które rosną i są w dobrej kondycji. Uszkadzają rośliny po stresie gorąca lub wtedy, gdy pod wpływem wysokiej temperatury, wzrost ich jest zatrzymany. Gdy warunki pogodowe się zmienią, mniej porażone rośliny odrastają.

Zapobieganie: nie stosować nawożenia azotowego, gdy nadchodzi okres upałów lub stosować go w obniżonej dawce; utrzymać normalny poziom fosforu i potasu, usuwać starą darń - nie dopuszczać do jej sfilcowania, podlewać umiarkowanie (rano lub w południe), utrzymywać suchą powierzchnię trawnika wieczorem. Dobrze jest strącać poranną rosę, co jest praktykowane na polach golfowych.



Zgorzel fuzaryjna traw.

Grzyby z rodzaju Fusarium mogą uszkadzać trawy w różnym okresie ich wzrostu. Powodują placowe zamieranie siewek podczas zadarniania się trawnika. Są również przyczyną powstawania plam w starej darni. Chorobie sprzyja wysoka temperatura, zwłaszcza gdy poprzedziły ją warunki bardzo wilgotne, (np. ulewne deszcze lub nadmierne podlewanie). Uszkodzone trawy posiadają brązowoczarne korzenie i rozłogi. Plamy chorobowe mogą mieć postać smugi, pierścienia ze zdrowymi roślinami w centrum. Ostatnie badania prowadzone w Ameryce wskazują, że w niektórych przypadkach takich objawów czynnikiem sprawczym jest grzyb glebowy Magnaporthe poae Landschoot & Jackson, a grzyby z rodzaju Fusarium, uważane dotychczas za sprawców choroby, zasiedlają uszkodzone rośliny jako patogeny wtórne. W Polsce dotąd nie stwierdzono występowania tego patogenu.

Zapobieganie: stosować umiarkowane nawożenie azotem w okresach słabego wzrostu traw, przed okresem przewidywanych upałów minimalizować nawożenie N i stosować razem z potasem, unikać nadmiernego podlewania wieczorem. Przy pierwszych objawach podlewać rano lub podczas dnia.



Pleśń śniegowa.

Jest jedną z najgroźniejszych chorób traw w uprawach trawnikowych. Objawy choroby w postaci brązowych plam w darni wielkości 15-20 cm zaobserwować można wiosną każdego roku. Plamy czasem zlewają się, tworząc nieregularne place zamarłych roślin. Rano, przy dużej wilgotności darni, widoczna jest biało-różowa grzybnia patogenu wokół uszkodzonej powierzchni. W dni słoneczne zaś obserwować można pomarańczowo zabarwione masy zarodników grzyba. Najbardziej podatne na pleśń są odmiany życicy trwałej oraz kostrzewy czerwonej i trzcinowej. Pleśń śniegowa najczęściej rozwija się pod śniegiem lub na granicy topniejącego śniegu. Wystąpienie pleśni na trawnikach nie jest tak silnie związane z pokrywą śniegu jak w uprawie na nasiona. Objawy choroby, w postaci małych brązowych plam w darni pojawiać się mogą na trawnikach wysoko nawożonych azotem podczas chłodnej i wilgotnej pogody latem oraz jesienią, zanim spadnie śnieg. Uszkodzone przez pleśń rośliny z trudem regenerują się po zimie, a zdarza się też, że taki trawnik musimy podsiać lub ponownie założyć. Zapobieganie: usunąć zamarłe części traw przez wertykulację, ewentualne poprawić napowietrzenie gleby przez aerację, zadbać o kondycję traw przed zimą, a szczególnie o rozwój ich systemu korzeniowego. W tym celu należy unikać nawożenia azotem we wrześniu; nawożenie azotowe powinno być zawsze uzupełniane odpowiednią dawką potasu, a nawożenie późno jesienne powinno zawierać jeszcze fosfor. Dodatkowo skosić nisko trawnik przed zimą, usunąć z trawnika opadające liście z drzew, unikać deptania trawnika przykrytego śniegiem.



Czarcie kręgi.

Podczas suchego lata zaobserwować możemy grzyby kapeluszowe, rozproszone po trawniku lub układające się w pierścienie, wstęgi lub pasma. Jeśli nie powodują zmian w wyglądzie darni mogą być tolerowane. Czasami jednak kręgi z ciemno lub jasno-zielonym obrzeżem psują estetykę trawnika. Zdarza się też, że rośliny objęte kręgiem zamierają. Czarcie kręgi może powodować około 60 gatunków grzybów z klasy Basidiomycetes. Zazwyczaj powodem ich rozwoju są szczątki nie rozłożonej materii organicznej w glebie, np. resztki korzeni drzew, traw lub innych roślin oraz nagromadzone zamarłe części traw w darni (tzw. sfilcowana darń), które rozkładają grzyby. Symbioza traw z grzybami znana jest od dawna i na każdym trawniku mogą pojawiać się owocniki tych grzybów, nawet na tych murawach, które były odpowiednio pielęgnowane.

Anglicy wyróżniają 3 typy kręgów.

Największy problem sprawiają kręgi typu pierwszego. Tworzą je w darni podwójne pierścienie, łuki lub smugi w kolorze ciemnej zieleni ze stymulowanym wzrostem traw na ich krawędzi, a przestrzeń między pierścieniami wypełniają zamarłe rośliny lub jest ich brak. W zamarłej darni obecna jest biała grzybnia o pleśniowym zapachu. Sprawcą choroby jest grzyb Marasmius oreades. Patogen powoduje hydrofobię gleby (nie przepuszcza wody), co szczególnie utrudnia jego zwalczanie za pomocą fungicydów. Poza tym grzyb produkuje toksyny, które stanowią barierę dla penetrujących glebę korzeni. Jedynym skutecznym rozwiązaniem w walce z patogenem jest usunięcie darni z warstwą gleby w miejscu pierścienia na głębokość 30 cm, uzupełnienie go świeżą ziemią i zasianie lub ułożenie nowej darni.

Typ drugi rozpoznać można po ciemno-zielonym zabarwieniu traw na krawędzi kręgu z grzybami kapeluszowymi. Kręgi tego typu występują najczęściej na trawnikach nisko nawożonych lub zupełnie nie nawożonych. Systematyczne nawożenie azotem nie zlikwiduje choroby, ale może spowodować, że pierścień nie wyróżnia się na tle zielonego trawnika.

Najmniej szkodliwy jest typ trzeci, ponieważ pojawiające się grzyby nie powodują widocznego uszkodzenia darni, a po głębokim podlaniu trawnika lub zmianie pogody na bardziej wilgotną, nie pojawiają się.

Zapobieganie: przed siewem trawnika usunąć korzenie drzew i innych roślin, resztki materiałów konstrukcyjnych domów itp. Utrzymać trawnik w kulturze, stosować wertykulację i aerację. Nawozić wielostronnie, a nawet zwiększyć nawożenie N dla ukrycia efektu choroby. Kontrolować wilgotność gleby, nie dopuszczając do jej przesuszenia. Podlewać rzadko, ale głęboko. Przy wystąpieniu kręgu pierwszego (z objawami zamierania roślin) można stosować lokalnie środki obniżające napięcie powierzchniowe. Zabieg ten skutecznie likwiduje hydrofobię gleby.