Drzewa duże (do dużych ogrodów i parków).

1. Cedrela - Drzewo warzywne, Cedrówka chińska (Toona sinensis 'Flamingo')

OPIS:

Niespotykane u nas drzewo o niezwykle ciekawym, horyzontalnym pokroju i szybkim wzroście. Gatunek występujący we wschodnich i południowych Chinach oraz Azji Południowo-Wschodniej. Powszechnie zwane cedrem chińskim. Rośliny mogą rosnąć w formie drzew o pojedyńczym pniu lub w formie kępy pędów dorastających w naszych warunkach do 6m wysokości. Jedyne drzewo, którego liście są jadane jako warzywo. Smaczna odmiana chińska. Młode liście mają delikatny smak cebuli i w Chinach są (po ugotowaniu lub na surowo) używane do różnych potraw - zup, sałatek i przystawek. Starsze liście po wysuszeniu można zaparzać jak herbatę ziołową. Mają właściwości lecznicze, np. pomagają na alergie i choroby skóry. Niezwykłą ozdobą drzewa są jaskraworóżowe młode liście stopniowo przebarwiające się na kremowo, a nastepnie na zielono. Jesienią wybarwiają się na pomarańczowo-żółto. Ich długość dochodzi do 60cm. Zwisające z końców pędów latem zielonkawo-białe, słodko pachnące kwiaty są uwielbiane przez owady.

Wszystkie części rośliny są pachnące, mają lekko korzenny aromat, a drewno jest często palone w świątyniach buddyjskich w formie kadzideł. Bardzo cenione jest również w meblarstwie. Młode liście i pędy są spożywane jako warzywo w Chinach, po rozgnieceniu wydzielają zapach cebuli. Owoce, kora i korzenie są używane w tradycyjnej medycynie chińskiej. Zawierają związki antynowotworowe, poprawiają pamięć i działają przeciwbiegunkowo. Są bogate w witaminy.

Mimo wszystkich tych zalet gatunek jest nieznany i rzadko można go znaleźć nawet w ogrodach botanicznych. Jest prawdziwym rarytasem dla kolekcjonerów ciekawych roślin. Polecamy jako ciekawy soliter do ogrodu japońskiego i nie tylko... na tle ciemnej zieleni daje niesamowity kontrast kolorystyczny.

UPRAWA:

Lubi stanowiska osłonięte od wiatru, słoneczne, półcieniste, a nawet cieniste. Gleby żyzne, dobrze odwodnione. Młode rośliny przez pierwsze 3 lata uprawy wymagają okrywania na zimę, starsze są odporne na mróz do -24'C. Można ciąć późną wiosną lub wczesnym latem po kwitnieniu pędy, które psują symetrię roślin. Ściółkować dobrze rozłożonym kompostem lub obornikiem wokół podstawy krzewu.





2. Skrzydłorzech kaukaski (Pterocarya fraxinifolia)

OPIS:

Skrzydłorzech kaukaski w wilgotnych lasach bywa trzydziestometrowym drzewem z prostym pniem, rosnący swobodnie na słonecznym stanowisku tworzy niezwykle efektowne formy wielopniowe i rzadko przekracza 10 metrów wysokości. Liście skrzydłorzecha kaukaskiego składają się nawet z 23 listków, mają do 50 cm. długości. Jeśli jesień jest ciepła, pięknie przebarwiają się na żółto.

Wspaniałą ozdobą wszystkich skrzydłorzechów są ich owoce - oskrzydlone orzeszki tworzą bardzo liczne, zwisające owocostany półmetrowej długości. Skrzydłorzecha kaukaskiego od innych odróżniają pączki - zupełnie nie mają łusek osłaniających zalążki listków.

Na wilgotnych i żyznych glebach (znakomicie prezentuje się nad wodą) skrzydłorzech kaukaski rośnie bardzo szybko.

UPRAWA:

Stanowisko słoneczne, mogą rosnąć na glebach podmokłych, doskonale znoszą zalewanie. Nie warto ich sadzić na glebach suchych i ubogich.

W pierwszych latach skrzydłorzechy kaukaskie są wrażliwe na mrozy (podmarzają podczas surowych zim, ale znakomicie regenerują), potem stają sie odporne - mogą je jednak uszkadzać późne przymrozki.





3. Korkowiec amurski (Phellodendron amurense):

OPIS:

Gatunek występujący w warunkach naturalnych we wschodniej Azji. Drzewo o rozłożystej, parasolowatej koronie dorastające do około 8-12 metrów wysokości. Nazwę korkowiec zawdzięcza grubej, elastycznej, mocno spękanej korze pokrywającej starsze pędy i pień, która używana jest do wyrobu korka, mebli oraz nart. Jest też walorem ozdobnym drzewa nawet zimą.

Liście bardzo dekoracyjne, jaskrawozielone, pierzaste, po roztarciu wydzielają zapach żywicy; jesienią przebarwiają się na żółto. Małe, żółtawe lub zielonkawe kwiatki ukazują się późną wiosną lub wczesnym latem. Po zapyleniu przekształcają się w owoce - czarne pestkowce zebrane w gęste owocostany ukazujące się ponad liśćmi, zasychające po dojrzeniu i długo utrzymujące się na drzewie; czasami aż do wiosny są ozdobą drzewa i pokarmem dla ptaków. Wcześnie zaczyna owocować, bo już w wieku 5 lat. Rośnie szybko, jest długowieczny, żyje nawet do 300 lat.

Uprawiany jest najczęściej w parkach i ogrodach botanicznych. W ogrodach przydomowych sadzić należy pojedyńczo w eksponowanych miejscach pozostawiając mu dużo miejsca - ma szeroki, parasolowaty pokrój, dzięki czemu w czasie upałów może być wspaniałym schronieniem od słońca. Roślina miododajna, cenna dla pszczelarstwa.

UPRAWA:

Korkowce są wyjątkowo odpornymi roślinami, znoszącymi zarówno surowe mrozy, jak i silnie nasłonecznione stanowiska, niemniej preferują stanowiska osłonięte od wiatrów. Lubią gleby żyzne i przepuszczalne. Nie wymagają cięcia.





4. Dawidia chińska (Davidia involucrata):

OPIS:

Dawidia jest drzewem niezwykłym. Wielu botaników uważa ją za królową drzew strefy klimatu umiarkowanego. Ze względu na kwiatostany otoczone pięknymi białymi podsadkami, zyskała sobie w wielu różnych językach miano drzewa chusteczkowego lub gołębiego.

Dawidia występuje w zachodnich Chinach, gdzie osiąga wysokość do 20 m. U nas dorasta do 10 m. W młodości ma pokrój stożkowaty, z czasem zaokrąglający się. Pień prosty, u starszych okazów pokryty łuszczącą się korowiną barwy cynamonowej. Liście szeroko owalne, ząbkowane, z czerwonymi ogonkami do 16 cm długości, sercowate u podstawy, wiosną mają barwę brązową, następnie zielenieją, a jesienią przebarwiają się na żółto.

W maju tworzą się gęste, zwisłe, główki do 2 cm średnicy, składające się z niepozornych kwiatów z czerwonopurpurowymi pręcikami. Każdy kwiatostan jest otoczony przez parę białych, do 20 cm długości podsadek i to właśnie ten zadziwiający twór decyduje o jej nieprzepartym uroku.

UPRAWA:

Potrzebuje żyznych, świeżych, głębokich i próchnicznych gleb. Słonecznego lub półcienistego stanowiska, oraz bezwzględnie osłoniętego od silnych wiatrów, które w przeciwnym razie mogłyby zniszczyć to delikatne drzewo. Jest wrażliwa na suszę, a w młodości wymaga okrycia na zimę, gdyż młode pędy cierpią od mrozu. Starsze drzewa są odporne, ale tylko w Polsce Zachodniej, na Pomorzu Zachodnim i cieplejszych okolicach Wielkopolski. Zalecane strefy uprawy 6b-8. Cięcie formujące ma kluczowe znaczenie przez pierwsze pięć lat wzrostu. Zaleca się wyprowadzenie centralnego przewodnika tak wysoko, aby możliwe było podejście pod roślinę. Dawidii nie nękają żadne szkodniki czy choroby.





5. Buk pospolity "Purpurea tricolor" (Fagus sylvatica):

OPIS:

Wyniosłe, majestatyczne drzewo o silnie zaokrąglonej koronie i efektownym zabarwieniu liści. Liście w okresie wiosennym purpurowe, błyszczące, z różowym obrzeżeniem, później zielenieją, a brzegi jaśnieją. Dorasta do 30 m wysokości.

Dla ładnego wybarwienia liści konieczna jest uprawa w miejscach nasłonecznionych.

UPRAWA:

Buki najlepiej rosną na glebach żyznych, o stałym poziomie wód gruntowych.





6. Brzoza nadrzeczna "Heritage" (Betula nigra):

OPIS:

Pochodzi ze wschodniej części Stanów Zjednoczonych, dorasta do 8 m. Jest bardzo piękna zimą, na jej pniu pokazują się brązowe, łososiowo-brzoskwiniowe i pomarańczowe płaty złuszczającej się kory.

Liście ma 5-10 cm długości, romboidalne, z szerokoklinowatą nasadą, na wierzchołku ostro zakończone, nieznacznie wrębne, podwójnie piłkowane, na wierzchu ciemnozielone i błyszczące, na spodniej stronie białawe, miękko owłosione. Jesienią przebarwiają się na żółto.

UPRAWA:

Najlepiej rośnie w podłożu żyznym, umiarkowanie wilgotnym lub nawet mokrym, o odczynie od lekko kwaśnego po kwaśny. Przy wysokim pH może wystąpić chloroza liści. Stanowisko słoneczne lub półcieniste. Wytrzymuje duże upały, ale jest wrażliwa na suszę.



7. Kasztan jadalny (Castanea sativa):

OPIS:

Długowieczne, dekoracyjne drzewo uprawiane w Europie Południowej jako drzewo owocowe. Gatunek lasotwórczy. Obecnie rozpowszechniony także w Europie Zach. Osiąga wys. 20-35 m, i często 2 m śr. pnia. Korona rozłożysta gęsta, zaokrąglona. Liście zielone, podłużne, lancetowate, ząbkowane, 16-28 cm dł. i 5-9 cm szer. Kwiaty męskie w sterczących, kłosowatych, dekoracyjnych kwiatostanach, do 30 cm dł., VI-VII. Owoce, tak zwane kasztany lub marony, o śr. 3-3,5 cm, brązowe, zwykle zebrane po 3, w kulistych, kolczastych okrywach. Dojrzewają w październiku. Zawierają dużo skrobi i cukru. Owoce jadane są pieczone, gotowane lub mielone na mąkę.

UPRAWA:

Roślina wymaga łagodnego klimatu i odpowiedniej wilgotności powietrza. Jest wrażliwa na wczesne wiosenne i jesienne przymrozki. Dobrze rośnie na glebie, świeżej, kwaśnej, głęboko przepuszczalnej, piaszczystej z domieszką gliny. Nie toleruje gleb wapiennych. Jest odporna na suszę i zanieczyszczenia powietrza. W warunkach leśnych dobrze znosi umiarkowany cień. W naszym klimacie wymaga stanowiska ciepłego i słonecznego, osłoniętego od wschodu i północy. Młode rośliny trzeba koniecznie zabezpieczać na zimę. Owoce dojrzewają rzadko, podczas ciepłego lata i długiej jesieni.







8. Strączyn żółty (Cladrastis lutea):

OPIS:

Strączyniec jest dekoracyjnym amerykańskim drzewem, które ukazuje swoje zalety zwłaszcza w czasie kwitnienia i jesienią. Ma białe, motylkowate kwiaty zebrane w wiechy do 40 cm długie, podobne do glicynii. Kwitnie w czerwcu. Pięknie pachnie. We wrześniu pojawiają się płaskie, suche strąki nie dłuższe niż 8 cm. Drzewo dorasta do 10 m wysokości w warunkach Polski. Ma krótki pień, na którym osadzona jest szeroka korona. Gałęzie są dość kruche, zaś młode pędy nagie. W nasadach ogonków liściowych ukryte są pączki, podobnie jak u platana. Na szczególną uwagę zasługują liście. Są ustawione skrętolegle na gałęzi, a każdy liść ma 7 _ 9 małych listków, co trochę przypomina budową liść tzw. akacji, zasadniczo jest nieparzystopierzasty. Liście mają długość do 30 cm długości. Jesienią przebarwia się na złocisto, żółto, cytrynowo. Pień pokryty jest gładką, srebrną korą podobną do kory buka. Zatem jest to drzewo ładne przez cały rok. Pochodzi z północnoamerykańskich gór _ Appalachów, gdzie rośnie w dolinach rzek. Ciekawostka: nazwa tego gatunku strączyna nie odwołuje się do kwiatów, które są białe, ale do żółtego zabarwienia drewna.

UPRAWA:

Dobrze znosi mrozy. Wymaga żyznej, gleby najlepiej na podłożu wapiennym oraz słonecznego miejsca. Oryginalne drzewo do nasadzeń pojedynczych i w luźnych grupach. Ładnie prezentuje się na większych posesjach, zieleńcach i parkach. Jest rośliną miododajną.